براي دريافت مشاوره در زمينه بي خوابي در كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

تعريف بي خوابي كودكان

بي خوابي كودكان يك از اختلالات خواب است كه در آن كودكان در به خواب رفتن يا در خواب ماندن در شب مشكل دارند. شكايت اصلي بي خوابي به طور كلي خواب آلودگي در طول روز، احساس خستگي و كمبود انرژي و اختلال در عملكرد روزانه است.

بي خوابي كودكان بر اساس مدت، شدت و ميزان آن مي توان طبقه بندي كرد. بي خوابي كوتاه مدت معمولا از چند روز تا چند هفته طول مي كشد و ناشي از عواملي مثل بيماري يا داروي خاص است. بي خوابي دراز مدت 3 بار در هفته و به مدت حداقل يك ماه و يا بيشتر ممكن است به علت عواملي مثل افسردگي، اضطراب، درد يا مشكلات پزشكي باشد.

گاهي اوقات هم هيچ دليل مشخصي وجود ندارد و كودك بخاطر الگوهاي رفتاري والدين يا خودش از اين مشكل رنج مي برد.

چرا خواب مناسب كودك ضروري است؟

خواب كافي براي كودكان يكي از اصلي ترين منابع رشد سالم آن هاست. اكثر هورمون هاي رشد در خواب شبانه ترشح مي شود. همچنين خواب شب، حتي 4-5 ساعت باعث مي شود كودك انرژي كافي را در روز بعد براي بازي كردن و تحرك به دست بياورد. همچنين خواب شب كودك به والدين هم اين اجازه را مي دهد كه استراحت مناسب و كافي داشته باشند و سبك زندگي سالم را پيش بگيرند.

خواب كافي به كودك اجازه داشتن تمركز و استفاده مفيد از توانايي هاي ذهني خود را مي دهد و باعث پيشرفت تحصيلي و علمي او مي شود. خوابيدن كودك سر كلاس درس باعث عقب ماندن او از كلاس و اختلال در ارتباط با معلم مي شود و آسيب هاي زيادي در پي دارد.

علل بي خوابي كودكان

طبيعتا علل اصلي بي خوابي كودك بايد توسط درمانگر بررسي شود، اما اصلي ترين عواملي كه باعث مشكل خواب كودك مي شود به شرح زير است:

اضطراب و استرس:

كودكان نيز مثل بزرگسالان مي توانند از استرس رنج ببرند. سعي كنيد با فرزندتان درباره زندگي او، شرايط مدرسه و نگراني هايش صحبت كنيد. آيا همه چيز در خانه مساعد است و فرزندتان از شرايط راضي است و آسيب نمي بيند. نگراني و استرس كودكان ممكن است در بزرگسالي شديدتر شود. بنابراين براي برطرف كردن عوامل بروز استرس كودكان هر چه زودتر بايد اقدام كنيد.

مواد غذايي نامناسب:

نوشابه، شكلات، نوشيدني هاي انرژي زا و شكر  بايد از وعده غذايي شبانه كودك حذف شود. حتي برخي از كودكان به مواد غذايي خاصي آلرژي دارند و ممكن است در خواب آن ها اختلال ايجاد كند. سعي كنيد شام را زودتر بخوريد و از مواد غذايي سالم مثل لبنيات و ميوه استفاده كنيد.

عوارض برخي از داروها:

برخي داروها براي درمان بيش فعالي و كمبود توجه، دارو هاي ضد افسردگي، كورتيكواستروئيدها و دارو هاي ضد انعقاد خون مي تواند باعث بي خوابي كودك شود.

اختلالات خواب، پزشكي و رواني:

آسم شبانه غير قابل كنترل، گرفتگي بيني، خارش پوست و برخي از واكنش هاي آلرژيك مي تواند باعث اختلال خواب شود. گرفتگي عضلاني، دردهاي رشدي، سوزش سر دل و تيروئيد نيز برخي ديگر از مشكلات است. آپنه خواب، سندروم پاهاي بي قرار، اختلالات عصبي رشدي مثل اوتيسم، سندروم آسپرگر، عقب ماندگي ذهني، افسردگي، ترس و ... نيز مي تواند باعث بي خوابي كودك شود.

عوامل محيطي:

سر و صدا، جاي خواب ناراحت، نور و دماي اتاق و عوامل از اين دست بسيار در به خواب رفتن كودك موثر است. همچنين بايد توجه كنيد كه استفاده از وسايل الكترونيكي در محل خواب ممنوع باشد.

بسياري از دلايل بي خوابي كودكان، ناشي از الگوهاي رفتاري و سبك زندگي ناسالم والدين است. استفاده تا ديروقت از وسايل الكترونيكي، وعده هاي غذايي ناسالم، شب زنده داري و ... چيزهايي نيست كه كودك از بدو تولد در ژنتيكش وجود داشته باشد. بنابراين والدين نبايد فقط فرزند را مقصر جلوه بدهند، لازم است از يك زاويه ديگر به زندگي خود نگاه كنند.

خواب كافي كودكان چقدر است؟

به طور معمول كودكان و نوجوانان هشت ساعت در شبانه روز مي‌خوابند اما ميزان خواب هركس بنابر سبك زندگي، شغل، ميزان فعاليت و عادت ها متفاوت است.

• به طور ميانگين يك نوزاد در ۲۴ ساعت بين ۱۹ تا ۲۰ ساعت مي‌خوابد.
• يك كودك يك ساله به طور معمول در شبانه روز بين ۱۴ تا ۱۵ ساعت در خواب است.
• كودك سه ساله در ۲۴ ساعت به طور ميانگين ۱۲ ساعت در خواب است.
• يك كودك ۵ ساله معمولا در شبانه روز ۱۱ ساعت مي‌خوابد و همچنين يك كودك هفت ساله در طول ۲۴ ساعت به طور ميانگين ۹ تا ۱۰ ساعت مي‌خوابد.

راهكارهاي درمان بي خوابي كودكان

براي پي بردن به دلايل اصلي بي خوابي كودك، بايد بر اساس الگوهاي زندگي توسط مشاوره كودك تحليل شود. روانشناس كودك با برطرف كردن ريشه هاي مشكل زا، خواب راحت را براي كودكتان رقم بزنيد. اما در ادامه برخي از راهكارهاي ابتدايي براي برطرف كردن اين مشكل وجود دارد.

تحرك كافي:

لازم است كودكتان در طول روز به اندازه كافي تحرك و بازي كرده باشد تا شب راحت به خواب برود. بايد تا مي توانيد از تلويزيون و موبايل براي سرگرم كردن كودك پرهيز كنيد. 

محل خواب:

سعي كنيد محل خواب كودك ثابت و بدون تغيير باشد. تغيير مكان خواب باعث احساس ناامني در كودك مي شود. يك چراغ خواب كوچك و موسيقي ملايم براي كودك فراهم كنيد. بالاي سر او باشيد، نوازش كنيد، براي او داستان تعريف كنيد و احساس امنيت و آرامش با خوابيدن را به او هديه دهيد. بسيار بايد به فضاي اتاق خواب دقت شود؛ دماي مناسب، دسترسي به والدين، راحتي تخت خواب و ... اهميت دارند.

الگوهاي رفتاري والدين:

در بسياري از موارد علل بي خوابي كودكان الگوهاي اشتباه رفتاري والدين است. فرزندان به هر حال از والدين الگو مي گيرند. تا ديروقت تلويزيون ديدن، دير شام خوردن، استفاده از موبايل در تختخواب و ... مي تواند باعث آسيب ديدن خواب كودكشود.

توافق با كودك:

درباره ساعت خواب با كودك صحبت كرده و به توافق برسيد. كودك بايد لزوم خوابيدن در ساعت مقرر را درك كند و سر همان ساعت به تخت خواب برود. به هيچ وجه به كودك اجازه بيشتر بيدار ماندن را ندهيد. نه براي تلويزيون، نه براي خوردن شام و حتي نه براي انجام تكاليف. زمان خواب فقط براي خواب باشد.

وقتي خواب آلود است به رختخواب برود:

وقتي حس كرديد كودكتان خواب آلود است او را فورا به تخت خوابش ببريد. از بغل كردن و سرگرم كردن كودك در آن هنگام به هر دليلي پرهيز كنيد. در رخت خواب كنار او بنشينيد و شرايط آرامبخش براي خواب را فراهم كنيد.

براي دريافت مشاوره در زمينه بي خوابي در كودكان مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

براي دريافت مشاوره در زمينه درمان بي خوابي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

بي خوابي چيست؟

بي خوابي يكي از انواع اختلالات خواب است كه در بسياري از افراد ديده مي شود. بي خوابي وجود مشكل يا اختلال در به خواب رفتن است، حتي وقتي كه شرايط محيطي و زماني كاملا مساعد است. افراد دچار بي خوابي معمولا در صورت خوابيدن، از خواب خود راضي نيستند و پس از بيدار شدن احساس خستگي مي كنند. كم بودن انرژي، تمركز دشوار، اختلالات خلقي و كاهش عملكرد تحصيلي و شغلي برخي ديگر از نشانه هاي بي خوابي است.

انواع بي خوابي

بي خوابي شامل طيف گسترده اي از اختلالات خواب مثل عدم كيفيت خواب يا كمبود خواب است. بي خوابي معمولا به سه نوع تقسيم مي شود:

بي خوابي گذرا: زماني رخ مي دهد كه نشانه هاي بي خوابي به مدت سه شب بروز كند.

بي خوابي حاد: بي خوابي كوتاه مدت نيز ناميده مي شود و علائم بي خوابي براي چند هفته ادامه دارد.

بي خوابي مزمن: اين نوع بي خوابي براي ماه ها و گاهي سالها طول مي كشد. در واقع، اين نوع بي خوابي يكي از عوارض مشكلات اساسي ديگر است.

دلايل بي خوابي

بي خوابي مي تواند به علت بيماري هاي رواني و جسماني، عادت هاي ناسالم خواب، مصرف برخي از دارو ها يا مواد مخدر و برخي از عوامل بيولوژيكي باشد. مغز داراي يك چرخه خواب و يك چرخه بيداري است كه هميشه يكي از آنها خاموش است. بي خوابي مي تواند به علت ناتواني يا اختلال مغز در خاموش كردن چرخه بيداري و روشن كردن چرخه خواب باشد.

برخي از شرايط پزشكي يا اختلالات جسماني كه منجر به بي خوابي مي شوند شامل:

آلرژي بيني / سينوس

مشكلات معده مثل رفلكس معده

مشكلات غدد درون ريز مانند پركاري تيروئيد
آرتروز

آسم

مشكلات اعصاب مثل بيماري پاركينسون

دردهاي مزمن

كمر درد

داروهايي مانند دارو هاي آلرژي و سرماخوردگي هاي عمومي، فشار خون بالا، بيماري هاي قلبي، كنترل بارداري، آسم و ضد افسردگي مي توانند باعث بي خوابي شوند.

علاوه بر اين ها بي خوابي ممكن است نشانه اي از اختلالات پايه اي خواب باشد. به عنوان مثال سندروم پاهاي بي قرار يكي از اصلي ترين اين اختلالات است كه در آن فرد يك حس ناخوشايند در مورد نياز به حركت پاهاي خود دارد.

آپنه خواب يا وقفه تنفسي هنگام خواب نيز يگي ديگر از دلايل اختلال بي خوابي است. طي اين اتفاق، در تمام يا يك قسمت از راه هاي تنفسي فرد در طول خواب مانعي ايجاد مي شود و منجر به توقف تنفس و كاهش ميزان اكسيژن مي شود. اين مورد باعث مي شود فرد در طول خواب به مدت كوتاه اما بار ها و بار ها از خواب بيدار شود و به مرور زمان دچار مشكل بي خوابي مي شوند.

بي خوابي و افسردگي:

درگيري هاي رواني مي تواند باعث ايجاد مشكل در خوابيدن بشود. بي خوابي خود باعث ايجاد تغييراتي در خلق شده و تغيراتي در هورمون ها به وجود آورد كه مي تواند هم باعث اختلالات رواني هم بي خوابي شود.

مشكلات خواب ممكن است نشانه افسردگي باشد و خطر بي خوابي در بيماران مبتلا به اختلالات افسردگي بسيار بالاست. همچنين بي خوابي خود مي تواند باعث تشديد افسردگي شود. در واقع علائم افسردگي و بي خوابي مشترك است، ( از دست دادن علاقه و انگيزه، احساس غم و ... ) اما بدون در نظر گرفتن اينكه كدام اول رخ داده هر دو قابل درمان است.

بي خوابي و اضطراب:

اكثر بزرگسالان خواب كمتري دارند زيرا احساس ناراحتي يا اضطراب مي كنند. اما براي برخي از آن ها الگوي ديگري است كه به طور منظم خواب را تحت تاثير قرار مي دهد. علائم اضطراب كه مي تواند باعث بي خوابي بشود شامل:

تنش و درگيري رواني

درگيري شديد در مورد وقايع گذشته

نگراني بيش از حد در مورد رويداد هاي آينده

احساس غرق شدن در وظايف و مسئوليت ها

احساس كلي بالارفتن ميزان تحريك بدن

اضطراب و بي خوابي مي توانند همديگر را تغذيه كنند و تبديل به يك چرخه شوند كه بايد از طريق درمان اين چرخه و اين زنجيره قطع شود. تكنيك هاي شناختي و ذهني خاصي وجود دارد كه مي تواند توسط روان شناس به شما آموزش داده شود و به كاهش اضطراب كمك كند.

بي خوابي و سبك زندگي:

بي خوابي مي تواند توسط رفتار ها و الگو هاي خواب مخرب شما تحريك شود. در واقع عادات ناسالم خواب مي تواند خود به وجود آورنده بي خوابي باشد.

برخي از عادت خاص خواب كه مي تواند منجر به بي خوابي شود:

شما ممكن است عصر ها در خانه كار كنيد. اين مي تواند براي ساعت زيستي شما مشكل ايجاد كند و شما از اينكه به خواب برويد وقتي كلي كار عقب مانده داريد احساس اضطراب داشته باشيد. همچنين نور صفحه موبايل يا كامپيوتر شما هنگام خواب به مغزتان فرمان بيدار باش مي دهد و به خواب رفتن شما را سخت مي كند.

خواب بعد از ظهر، حتي خيلي كوتاه مي تواند در بي خوابي شما موثر باشد. خواب عصرانه براي خيلي ها مي تواند مفيد باشد، اما براي بعضي ها باعث دشوار شدن خواب در شب مي شود.

گاهي شما براي جبران كم خوابي خود وقتي از خواب بيدار مي شويد دوباره مي خوابيد. اين مسئله ساعت بدن شما را گمراه مي كند و ممكن است در بخواب رفتن هاي بعدي شما اختلال ايجاد كند.

خوابيدن در ساعت هاي غير سنتي و غير معمول ساعت بدن شما را به هم مي ريزد. اگر عادت كرديد روز بخوابيد، عادت خود را تغيير دهيد و اگر مجبوريد شب را بيدار باشيد، سعي كنيد به صورت دوره اي اين كار را انجام دهيد و به آن عادت نكنيد.

برخي اوقات بي خوابي از يك اتفاق بد شروع مي شود اما به مدت طولاني ادامه پيدا مي كند. مثلا بعد از يك خبر بد يك يا دوشب نمي توانيد بخوابيد، اگر شروع به انجام عادات ناخوشايند مثل سيگار كشيدن يا مصرف الكل كنيد، بي خوابي ممكن است ادامه يابد و به يك مشكل جدي تر تبديل شود.

هنگامي كه از اين قبيل اتفاقات مي افتد با افكاري مثل من هرگز نمي توانم بخوابم و از اين دست، خود را آشفته نكنيد و اين افكار را به الگو و عادت تبديل نكنيد.

بي خوابي و تغذيه:

برخي از الگو هاي تغذيه مي تواند به بي خوابي كمك كند. اگر نمي توانيد بخوابيد موارد زير را بررسي كنيد:

كافئين: يك ماده محرك است كه در چاي، قهوه و نوشابه يافت مي شود. اكثر مردم قدرت هوشياري آن را مي فهمند. كافئين در حد اعتدال خوب است اما مصرف بيش از حد آن مي تواند باعث بي خوابي شود. كافئين مي تواند به مدت 8 ساعت در بدن شما باقي بماند، پس اگر بي خوابي داريد مصرف آن را كنترل كنيد.

نيكوتين: نيكوتين نيز يك ماده محرك است اما باعث بي خوابي مي شود. استعمال سيگار و قليان مي تواند به شدت به خواب شما لطمه مي زند. اگر مشكل بي خوابي داريد سريعا به فكر ترك سيگار و دخانيات باشيد.

وعده هاي غذايي سنگين: خوردن غذا هاي چرب و حجم بالاي شام، مي تواند خواب شما را مختل كند. هنگامي كه شما بيش از حد شام بخوريد، بدن شما براي هضم آن نياز به تحرك بالايي دارد و استراحت براي شما دشوار مي شود. همچنين غذا هاي تند مي تواند باعث سوزش قلب و حتي سكته شما در خواب مي شود.

بي خوابي و مغز:

در برخي موارد، ناخوشي ممكن است ناشي از انتقال دهنده هاي عصبي دخيل در خواب و بيداري در مغز باشد. تعداد زيادي نقص عملكرد فعاليت هاي شيميايي در مغز هست كه با خواب شما در ارتباط است و مي تواند توضيح دهد كه چرا برخي از افراد بدون داشتن علت مشخص و قابل شناسايي و حتي با سبك زندگي سالم، دچار مشكل بي خوابي هستند. اين مورد با مشورت هاي پزشكي و برخي از آزمايشات قابل بررسي است، اما احتمال و گزينه آخر است.

براي دريافت مشاوره در زمينه درمان بي خوابي مي توانيد با مشاوران مركز مشاوره روانشناسي حامي هنر زندگي از طريق تلفن ثابت از كل كشور با شماره 9099075228  و از تهران با شماره 9092305265 تماس بگيريد.

خدمات مركز مشاوره تلفني خانواده هنر زندگي

  مركز مشاوره روانشناسي تلفني خانواده هنر زندگي با بهره مندي از كادر مجرب خدمات خود در زمينه مشاوره تلفني خانواده با موضوعاتي شامل مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره پيش از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي دختر و پسر،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوستي‌هاي پيش از ازدواج،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره دوران نامزدي، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره اعتياد، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره همسريابي مشاوره خانواده تلفني با موضوع مشاوره ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره قبل از ازدواج، مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره زندگي مشترك،  مشاوره تلفني خانواده با موضوع مشاوره جنسي

منبع :  دلايل بي خوابي | علت بي خوابي چيست؟